Kırmızı tavuk biti ( Dermanyssus gallinae ) evcil kümes hayvanlarında özellikle de yumurtacı tavuklarda görülen bir gece parazitidir. Toplam yaşam süresi, bir larva ve iki nimfal aşama dahil en uygun şartlar altında bir hafta içinde tamamlanabilir. Yumurta, larva ve nimf gelişimi için 15-35 0C sıcaklık ile % 60 ve üzeri nispi nem ideal ortamı oluşturur.
Modern kafes sistemine sahip kümeslerde genellikle kafes telleri, yan ekipmanlar, metal bölgeler, yem yolları ve taşıma kayışlarında gizlenirler. Geceleri gizlendikleri yerlerden çıkarak tavuklara gelir ve kan emerler. Beslenmek için 1-2 saat kanatlıların üzerinde kalmaları yeterlidir.
Yoğun kırmızı bit enfestasyonlarının olduğu kümeslerde, kanatlılarda irritasyon ve huysuzlanma şeklinde belirtiler görülür. Yüksek sayıda kırmızı bitin kan emmesi sonucu tavuklarda anemi, hatta bazı durumlarda ölüm dahi şekillenebilir. Kırmızı tavuk bitleri Salmonella, kanatlı kolerası, tavuk tifosu, çiçek hastalığı, Newcastle gibi hastalıkların bulaşma ve yayılmasında potansiyel bir vektördür. Özellikle Salmonella gibi muhtemel zoonozların bulaşmasında oynadığı rol ile insan sağlığı açısından da potansiyel bir risk oluşturmaktadır.
Tavuk bitinin yaşam döngüsü
Tavuklarda yemden yararlanma oranında azalma, yumurta veriminde düşme, yumurta kalitesinde bozulma (kabuk bütünlüğünde zayıflık, küçük yumurta, yumurta sarı renginde bozulma, yumurtada kan lekeleri) gibi problemlerin oluşumuna neden olmaktadır. Kırmızı tavuk biti bulunan tavuklarda randıman düşüklüğünün yanı sıra diğer tavukları gagalama ve tüy çekmeye neden olduğu bilinmektedir.
Yumurtacı işletmelerde sebep olduğu direk kayıpların yanı sıra otomatik sistemlerde yumurta taşıma bandı güzergahında yaptığı kümelenmelerle yumurtaların birikmesine ve çatlakların şekillenmesine, ayrıca akarın neden olduğu yumurta kabuğu üzerindeki oluşan kırmızı lekelerde endirekt anlamda ekonomik kayıplara sebep olmaktadır. Bu problemler yumurta kalitesinin düşmesine sebep olurlar.
Geçmişte akarlarla mücadelede kullanılmak üzere pestisitler geliştirilmiş, fakat bu kimyasalların hedeflenen hayvan sağlığı, yumurta ve tavuk etinde insanlar tarafından tüketiminde risk oluşturabilecek kalıntı sorununa sebep olmuştur.
Doğal minerallerden üretilen DOBİSİD, düzenli kullanımla bir kaç gün içerisinde bit popülasyonunu düşürmekte ve bitten kaynaklı sorunların ve ekonomik kayıpların önüne geçmektedir.
